Duitse verkiezingen: de onderhandelingen kunnen beginnen

Geschreven door

Christian Nolting
Global Chief Investment Officer

Dr. Ulrich Stephan
Chief Investment Officer Germany

Dr. Marco Bargel
Investment Strategist

• De SPD is met een lichte voorsprong op de CDU/CSU uit de verkiezingen gekomen, maar verschillende regeringscoalities zijn nog steeds mogelijk.
• De markten reageerden licht positief, maar wij verwachten geen grote onmiddellijke bewegingen in Duitse aandelen, Europese staatsobligaties of de euro.
• Het economische en fiscale beleid van de nieuwe regering zal belangrijk zijn voor de Duitse economische en marktontwikkeling.
  

Zoals verwacht zijn de verkiezingen voor de 20ste Bundestag van Duitsland een nek-aan-nek race geworden tussen de twee grote partijen die partners zijn in de bestaande Grote Coalitie. Uit de voorlopige officiële uitslag blijkt dat de SPD 25,7% van de stemmen behaalde, waarmee zij nipt voorbleef op de CDU/CSU met 24,1%. De Groenen eindigden op de derde plaats (14,8%) en de FDP (11,5%) eiste de vierde plaats op. De volgende coalities zijn volgens ons het meest waarschijnlijk:

• SPD, Groenen en FDP (het zogenaamde ’verkeerslicht’): 416 stemmen
• CDU/CSU, Groenen en FDP (’Jamaica’): 406 stemmen
• Een ’Grote Coalitie 2.0’ bestaande uit CDU/CSU en SPD: 402 stemmen
  

Aangezien talrijke opiniepeilingen er al op hadden gewezen, kwam de verkiezingsuitslag niet als een grote verrassing voor financiële markten. Bewegingen in Europese aandelenkoersen zullen dus waarschijnlijk beperkt blijven in het begin van de week. Wij verwachten ook verder geen belangrijke verschuivingen door de verkiezingen, noch voor Europese staatsobligaties noch voor de koers van de euro.

Het vormen van een regering na de Bundestagverkiezingen in 2017 duurde 171 dagen - langer dan ooit tevoren - en ook deze keer zouden de verkennende gesprekken lang kunnen duren, gezien de verschillende mogelijke coalities en het aantal betrokken partijen. Maar een snellere regeringsvorming is wenselijk, wat de betrokken partijen zelf ook beseffen.

De eventueel aanhoudende politieke onzekerheid kan leiden tot een tijdelijke terugval op de aandelenmarkt, die kan worden aangegrepen als instapkans voor beleggers met de bijbehorende risicobereidheid.

Belang van economische en fiscale beleid van de nieuwe regering

De economische en budgettaire beleidskoers van de nieuwe federale regering zal een belangrijke factor zijn voor de langetermijnontwikkeling van de Duitse economie en de markten in het algemeen. Marktgedreven overwegingen zullen waarschijnlijk de meeste aandacht krijgen in een ’Jamaica’-coalitie (CDU/CSU, Groenen, FDP), omdat zowel de CDU/CSU als de FDP gekant zijn tegen verregaande overheidsinterventie in bijvoorbeeld het klimaatbeleid en de woningmarkt. Tegelijkertijd steunen zij de naleving van de grenzen van de overheidsschuld steunen en wijzen ze belastingverhogingen af. Een dergelijk beleid wordt door de markt als groeivriendelijk beschouwd - aandelen zijn in een dergelijk klimaat dus bijzonder interessant voor beleggers.

Significante belastingverhogingen zijn evenmin te verwachten onder een ’verkeerslicht’-coalitie (SPD, Groenen, FDP). Maar aangezien de SPD en de Groenen voorstander zijn van een uitbreiding van de steunmaatregelen voor de overheidssector, zouden de fiscale lasten wel enigszins kunnen toenemen. Beide partijen zouden ook de arbeidsmarkt strenger willen reguleren en van het EU-herstelfonds een permanent steunmechanisme willen maken. Overheidsingrepen in het klimaatbeleid en op de woningmarkt zijn waarschijnlijker dan onder een ’Jamaica’-coalitie, waardoor het klimaat voor bedrijven die in die sectoren actief zijn, uitdagender zou worden. In het algemeen is het echter onwaarschijnlijk dat de vooruitzichten voor de economie en de markten fundamenteel zouden veranderen met een ’verkeerslicht’-coalitie.

Beperkte invloed van de uiteindelijke coalitie op de markten

De mogelijke implicaties van de Bundestag-verkiezingen zouden beperkt moeten blijven tot de Duitse aandelenmarkt en andere Europese aandelenmarkten. Kleinere ondernemingen worden doorgaans zwaarder getroffen door veranderingen in het economisch beleid dan grote ondernemingen, die vaak sterk exportgericht zijn en daardoor veel afhankelijker zijn van de ontwikkelingen in de wereldeconomie. Mogelijke belemmeringen door overheidsingrijpen of belastingverhogingen kunnen daarom een sterkere invloed hebben op de koers van kleine beursgenoteerde ondernemingen.

De overheidsschuld zou kunnen toenemen in het geval van een ‘verkeerslicht’-coalitie. Het is echter belangrijk om de mogelijke markteffecten van deze of de beleidsbenaderingen van de twee andere haalbare coalities niet te overschatten: wij brengen geen wijzigingen aan in onze prognoses.