De ECB blijft op koers

Samengevat:

Zoals verwacht heeft de Europese Centrale Bank (ECB) haar monetaire beleid en het tempo van haar renteverhogingen gehandhaafd. Net als in december 2022 verhoogt ze ook nu de belangrijkste rentevoeten met 50 basispunten.

De financiële markten, en dan vooral de markt voor staatsobligaties, reageerden stevig toen de ECB aankondigde dat er tijdens de vergadering van maart een ‘herevaluatie’ van haar monetaire beleid zou komen.

De ECB zal waarschijnlijk ook doorgaan met het verstrakken van het monetaire beleid via Quantitative Tightening (QT), maar zal in toenemende mate reageren op basis van de gegevens.

Wat is er gebeurd?

Na twee opeenvolgende renteverhogingen met 75 basispunten verhoogde de ECB tijdens haar vergadering van december 2022 haar belangrijkste rentetvoeten met 50 basispunten. Zoals vooraf al duidelijk was meegedeeld, ging ze tijdens de eerste zitting in 2023 verder op hetzelfde elan. De depositorente bedraagt nu 2,50%, de herfinancieringsrente 3,00% en de marginale leenrente 3,25%.

Deze beslissing van de ECB werd algemeen verwacht en kwam daarom niet als een verrassing. De centrale bankiers zorgden echter voor een kleine verrassing in hun beleidsverklaring, die na de vergadering werd gepubliceerd.

De eerste zin – niet verrassend – was : "De ECB zegt dat ze de rente in een gestaag tempo zal blijven verhogen en op een voldoende restrictief niveau zal houden om een snelle terugkeer van de inflatie naar haar doelstelling van 2% op de middellange termijn te garanderen." Maar dan kwam de enigszins verrassende zin: "De ECB verklaart dat ze, gezien de onderliggende inflatiedruk, het voornemen heeft om de rente met nog eens 50 basispunten te verhogen tijdens haar volgende beleidsvergadering in maart, en zal vervolgens de toekomstige koers van haar monetaire beleid evalueren."

ECB-president Christine Lagarde verduidelijkte tijdens de persconferentie dat de term "voornemen" niet "onherroepelijk" betekende. Zij benadrukte echter dat de geplande herziening van het monetaire beleid in maart geen engagement inhoudt om de cyclus van renteverhogingen te pauzeren of zelfs te beëindigen.

De ECB zal handelen op basis van de gegevens en een open discussie voeren, wat in het voorjaar wel eens tot verdere renteverhogingen zou kunnen leiden. Christine Lagarde wees er uitdrukkelijk op dat de kerninflatie in de eurozone in januari op een recordhoogte van 5,2% is gebleven. Nu de pandemiegerelateerde beperkingen in China zijn opgeheven, zouden hogere grondstoffenprijzen de inflatie opnieuw kunnen aanwakkeren.

Hoe reageerden de markten?

De marktreacties op het besluit van de ECB waren vooral sterk op de Europese staatsobligatiemarkt. Het rendement op 10-jarige Duitse Bunds daalde met meer dan 20 basispunten tot 2,07%, terwijl het rendement op Italiaanse staatsobligaties met 40 basispunten daalde tot 3,88%. Terwijl de obligatierente daalde, gaf de euro zijn winst ten opzichte van de Amerikaanse dollar na de Fed-vergadering van woensdag op, waarbij de EUR/USD-wisselkoers daalde van 1,102 naar 1,089. De aandelenmarkten kregen daarentegen een verdere impuls. De Euro Stoxx 50 index steeg met nog eens 1,67% tot 4.241,12 punten.

Wat betekent dat voor beleggers?

De ECB gaf een soortgelijke boodschap als de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) een dag eerder, namelijk dat ze agressief zal blijven optreden tegen de nog steeds te hoge inflatie, maar haar monetaire beleid in maart op de proef zal stellen. De relatief duidelijke toezegging van de ECB voor een renteverhoging met 50 basispunten in maart is ongebruikelijk in haar aanpak.

Toegegeven, de verbeterde economische vooruitzichten en het uitblijven van de zo gevreesde "energiecrisis" deze winter zouden de ECB ertoe kunnen aanzetten om de rente in mei opnieuw te verhogen. De periode voorafgaand aan de volgende bijeenkomst op 16 maart en de weken daarna zullen naar alle waarschijnlijkheid gekenmerkt worden door een nog meer data-afhankelijk monetair beleid. Zeker de volatiliteit zal naar verwachting toenemen in het licht van de bekendmaking van de inflatiegegevens voor de landen van de eurozone.

Tijdens de vergadering van maart zal de ECB ook haar nieuwe macro-economische projecties bekendmaken. De inflatieprognoses voor 2024 en 2025 zouden doorslaggevend kunnen zijn voor haar verdere optreden.

Zoals gepland zal de ECB vanaf maart 2023 beginnen met het afbouwen van een deel van de uitstaande obligaties die worden aangehouden in het kader van het Asset Purchase Programme (APP). De APP obligatieportefeuille zal tussen begin maart en eind juni met gemiddeld €15 miljard per maand verminderd worden, wat neerkomt op ongeveer 50% van de obligaties die in deze periode vervallen.

De markten reageerden sterk op de aangekondigde herwaardering van het monetaire beleid door de ECB in maart. De volatiliteit zal hoog blijven, vooral op de Europese staatsobligatiemarkt, nu de ECB steeds meer afhankelijk wordt van gegevens. Het monetaire beleid zal de komende maanden waarschijnlijk restrictief blijven. En het verminderen van de door de ECB aangehouden obligaties zal naar verwachting in de tweede helft van het jaar versnellen.