Verenigd Koninkrijk: historische bewegingen in Britse pond en staatsobligaties

Afgelopen vrijdag kondigde de nieuwe minister van Financiën, Kwasi Kwarteng, de grootste belastingverlagingen in 50 jaar aan. De nieuwe regering onder leiding van premier Liz Truss heeft haar eerste ‘mini-begroting’ aan het Britse parlement voorgesteld. Onder de voorstellen vielen de annulering van de geplande verhoging van de vennootschapsbelasting van 19% naar 25%, de verlaging van het basistarief van de inkomstenbelasting van 20% naar 19% en de afschaffing van de hoogste schaal van 45% voor inkomens boven 150.000 pond vanaf april 2023. De hoogste verdieners zullen dan maximaal 40% betalen.

Een totale begrotingsinspanning van bijna 200 miljard

In totaal bedragen deze maatregelen bijna 50 miljard pond. Samen met het reeds overeengekomen plafond voor de energiekosten van huishoudens heeft de Britse regering daarmee in korte tijd bijna 200 miljard pond beschikbaar gesteld voor maatregelen ter bestrijding van de recessie en de energiecrisis. Zondag beloofde Kwasi Kwarteng ook nog eens verdere belastingverlagingen in zijn streven naar groei.

Verdere verhoging van de beleidsrente met 0,50%

Ter herinnering, pas donderdag voerde de Bank of England (BoE) een nieuwe renteverhoging door in de strijd tegen de hoge inflatie. De beleidsrente steeg met 0,50% tot 2,25%. Analisten hadden dit besluit grotendeels verwacht, hoewel de markt op een verhoging met 75 basispunten had gerekend.

Het besluit om de rente met 0,50% te verhogen was niet unaniem, integendeel. Vijf leden van het negenkoppige Monetary Policy Committee (MPC) stemden voor de renteverhoging, één lid voor een verhoging met 0,25% en drie vertegenwoordigers voor 0,75%.

De financiële markten reageerden zeer hevig op de aankondigingen van de minister Kwarteng. Op de valutamarkt zakte het Britse pond eind vorige week voor het eerst naar zijn laagste niveau in 37 jaar ten opzichte van de Amerikaanse dollar, met de op twee na grootste dagdaling (-3,57%) sinds 1992. Door de aankondigingen van verdere belastingverlagingen nam de druk toe om het Britse pond te laten devalueren. Ondertussen daalde de Britse munt tot het laagste niveau ten opzichte van de Amerikaanse dollar in 50 jaar (wisselkoers USD/GBP van 1,0350). De marktverwachtingen voor de volatiliteit van het pond ten opzichte van de greenback bereikten ook niveaus die niet meer zijn gezien sinds de aankondiging van de eerste lockdown in maart 2020.

Historische bewegingen op de Britse obligatiemarkt

Er was ook veel opschudding op de obligatiemarkten. Het rendement op Britse 2-jarige gilts bereikte 4,45%, terwijl het rendement op 10-jarige gilts steeg tot 4,18%, niveaus die sinds 2008 niet meer zijn voorgekomen.

Overnight index swaps geven aan dat de geldmarkten nu verwachten dat de beleidsrente van de BoE begin november met 200 basispunten zal stijgen - de volgende vergadering is op 3 november - of in de zomer van 2023 boven de 6% zal uitkomen.

Beleggers verwachten ook dat de BoE haar krappe monetaire beleid langer zal moeten voortzetten om de inflatie te beteugelen, die verder zou kunnen worden aangewakkerd door belastingverlagingen. Bovendien maken zij zich steeds meer zorgen over de stijgende overheidsschuld in het licht van de stijgende rente - ook al heeft de minister beloofd in de komende maanden een ‘begrotingsplan voor de middellange termijn’ te presenteren waarin hij zich ertoe verbindt de nettoschuld als percentage van het bbp te verlagen.

De ‘mini-begroting’ heeft twee directe gevolgen voor de economie. De eerste is een stimulans voor de groei op korte termijn. Aangezien het beleid echter meer gericht is op het aanwakkeren van de vraag in plaats van het aanbod, is het zeer waarschijnlijk dat deze maatregelen geen grote invloed zullen hebben op de groei van het bbp op lange termijn. De tweede implicatie is een stijging van de inflatie en de rente. Aangezien de budgettaire expansie niet volledig wordt gefinancierd door belastingverhogingen of bezuinigingen elders, zal er meer worden ontleend.

Groeiend overheidstekort

In 2022/23 kunnen de overheidsleningen oplopen tot ongeveer 240 miljard GBP (9,3% van het bbp) en pas in 2024/25 zullen zij waarschijnlijk afnemen tot ongeveer 110 miljard GBP (3,8% van het bbp). Als dit het geval is, zal de minister op een gegeven moment moeten ingrijpen door elders de belastingen te verhogen (of de uitgaven te verlagen) om de schuldgraad te stabiliseren. Het lijkt erop dat de markten hebben besloten dat de belastingverlagingen van Kwarteng zullen leiden tot hogere rentevoeten en dat een verslechtering van de overheidsfinanciën de groeivooruitzichten van het Verenigd Koninkrijk op lange termijn zal ondermijnen.

Beslissende BoE-vergadering op komst

Bovendien speculeerden de markten dat de BoE elk moment een noodverhoging van de rente zou kunnen doorvoeren. Ondertussen verklaarde Andrew Bailey, gouverneur van de BoE, dat het Monetary Policy Committee "tijdens zijn volgende vergadering het effect van de aankondigingen van de regering en de daling van het pond sterling op de vraag en de inflatie volledig zal beoordelen en dienovereenkomstig zal handelen". In afwachting van een besluit over het niveau van de beleidsrente kondigde de BoE ook aan dat zij de komende twee weken onbeperkte hoeveelheden gilts zou opkopen, waarbij de nadruk zou liggen op de langere looptijden, in een poging om de binnenlandse obligatiemarkt te kalmeren.

Een restrictieve toespraak in combinatie met een grote en onmiddellijke renteverhoging zou zonder twijfel een effectievere optie geweest kunnen zijn. Door een groot deel van de noodzakelijk geachte monetaire verstrakking te vervroegen, zou de BoE hebben aangetoond dat zij, wat de regering ook doet, ervoor zal zorgen dat de inflatie terugkeert naar 2%.

Wat is de reactie van de ratingbureaus?

De vooruitzichten voor de overheidsschuld van het Verenigd Koninkrijk zijn momenteel stabiel bij de drie belangrijkste ratingbureaus, maar het risico bestaat dat de outlook negatief wordt wanneer de ratings op 21 oktober en begin december worden herzien. Een verlaging zou de financieringskosten verder doen oplopen.

Het Britse pond en gilt zullen waarschijnlijk nog enige tijd volatiel blijven. De toekomstige monetaire beleidsbeslissingen van de Bank of England (BoE) zullen waarschijnlijk van grote invloed zijn. Vooral de valutamarkten zullen hun volledige aandacht blijven richten op de maatregelen van de BoE.

Is uw portefeuille nog aangepast aan de economische realiteit?