Italiaanse verkiezingen: uitdagingen in het verschiet

Volgens de laatste peilingen heeft de centrumrechtse coalitie onder leiding van de partij van Giorgia Meloni, Fratelli d'Italia (FDI), de parlementsverkiezingen gewonnen met 44,4% (volgens de laatste beschikbare gegevens) van de stemmen. Binnen de coalitie behaalde FDI 26,48%, Lega 9%, Forza Italia 7,99% en Noi Moderati 0,93%, maar daarmee is de de 75% meerderheid in beide kamers van het parlement niet gehaald. De opkomst was bovendien de laagste ooit: 63,9% tegen 73% in 2018.

Als volgende stap zal Sergio Mattarella, de president van de republiek, in de komende weken ontmoetingen hebben met alle partijen die bij de verkiezingen betrokken waren, en zal hij de leider van de winnende coalitie het mandaat geven om bondgenoten te zoeken om een regering te vormen. De centrumrechtse coalitie had al tijdens de verkiezingscampagne aangegeven dat wie de meeste stemmen kreeg, de facto leider zou worden.

De oppositiepartijen hebben onderling geen coalitie gevormd wegens meerdere meningsverschillen. De Vijfsterrenbeweging (M5S), die 14,81% van de stemmen behaalde, regeerde met de Democratische Partij (PD) van september 2019 tot februari 2021, toen Mario Draghi premier werd. Vanaf dat moment steunden beide partijen de regering Draghi tot afgelopen juli, toen M5S haar steun introk samen met de Lega en Forza Italia (Fratelli d'Italia zat in de oppositie sinds de laatste algemene verkiezingen van 2018). Daarom besloot de Democratische Partij de alliantie met de M5S niet te behouden en vormde een andere coalitie die 26,5% van de stemmen behaalde: PD 19,4%, Alleanza Verdi e Sinistra 3,68%, +Europa 2,87% en Impegno Civico 0,59%. Azione (een centrumpartij) en Italia Viva (de partij van oud-premier Renzi) tenslotte behaalden samen 7,7% van de stemmen.

De beursindexen en vooral de Italiaanse staatsobligaties (BTP) lieten geen noemenswaardige bewegingen zien. De peilingen wezen er al maanden op dat een overwinning van de centrumrechtse coalitie een feit was, en de korte verkiezingscampagne leverde niet veel verrassingen op. Het verschil tussen de Italiaanse tienjarige BTP en de Duitse tienjarige Bund bleef stabiel op ongeveer 235 basispunten.

Zoals bepaald in de Italiaanse grondwet moet het nieuw verkozen parlement zijn eerste vergadering houden binnen 20 dagen na de verkiezingen. De president van de Republiek zal nu dus overleg plegen om de vorming van een nieuwe regering te bevorderen. Na de benoeming van de premier en de ministers moet de nieuwe regering binnen 10 dagen het vertrouwen van het parlement krijgen.

Haar belangrijkste taak zal zijn om voor het einde van het jaar nog de begroting voor 2023 te laten goedkeuren. De regering Draghi had als doelstelling een overheidstekort van 3,9% van het bbp; een hoger tekort zou de Europese Commissie zorgen kunnen baren. Dit geldt ook voor de andere fiscale maatregelen in de programma's van de centrumrechtse coalitie, zoals een vlaktaks en een pensioenhervorming.

Kan nieuwe regering volgende schijf van NextGenEU veilig stellen?

Het komt er ook op aan de doelstellingen van het nationale herstelplan te halen om de derde schijf van het NextGeneartionEU stimuleringsplan veilig te stellen. De president van de Republiek heeft duidelijk gemaakt dat de uitvoering van het nationale herstelplan deel uitmaakt van de taken van de regering in lopende zaken van Mario Draghi. Italië moet echter tot het einde van het jaar aan 54 voorwaarden voldoen om de derde tranche van 19 miljard euro te krijgen. De Europese Commissie heeft afgelopen vrijdag nog groen licht gegeven voor de tweede schijf, waarmee 21 miljard euro aan financiering is vrijgemaakt. Maar de leider van Fratelli d'Italia heeft al herhaaldelijk aangedrongen op een wijziging van de structuur van het herstelplan, wat zou kunnen leiden tot een vertraging in het tijdschema van de hervorming en de verdere onderhandelingen met de Europese Commissie. De context van lagere groei in Europa als gevolg van de oorlog in Oekraïne, de energiecrisis en de relatieve inflatiedruk kunnen een extra belemmering vormen voor de Italiaanse bbp-groei en het consumentenvertrouwen.

De machtsverdeling binnen de centrumrechtse coalitie, de budgettaire beleidsbeslissingen van de nieuwe regering en de uitvoering van het herstelplan zullen de belangrijkste elementen blijven die de aandelenmarkten en de spread van Italiaanse staatsobligaties t.o.v. Duitse Bunds zullen beïnvloeden.

Is uw portefeuille nog aangepast aan de economische realiteit?