Geschreven door

Christian Nolting & Dr. Ulrich Stephan

Global Chief Investment Officer - Chief Investment Officer Germany

• Het militaire conflict tussen Rusland en Oekraïne duurt voort en de gevechten lijken heviger te worden.

• De marktreacties weerspiegelen de verwachte onderbreking in het aanbod van grondstoffen/energie, met een hoger risico voor Europa.

• De impliciete marktverwachtingen voor de belangrijkste beleidsrentevoeten wijzen op een gematigde opstelling van de centrale banken, die de door de grondstoffenprijzen veroorzaakte kortetermijneffecten op de inflatie deels zullen tolereren.
  

Het militaire conflict tussen Rusland en Oekraïne duurt voort, de gevechten lijken heviger te worden en Rusland heeft gezworen door te gaan tot haar doelen zijn bereikt. De algemene situatie blijft onduidelijk en er zijn geen tekenen van pragmatische of snelle oplossingen. De militaire activiteiten en gevechten zullen waarschijnlijk langer duren dan verwacht en de economische schade neemt toe. Het conflict heeft ondertussen geleid tot opmerkelijke beleidsveranderingen in het westelijk halfrond. De Duitse Bondskanselier Scholz beschreef de omvang van de genomen beslissingen als het begin van een nieuw tijdperk. Maatregelen die eerder ondenkbaar waren, werden uitgevoerd.

Opletten met impact van sancties

Er zijn buitengewone sancties opgelegd: de meeste Russische banken zijn uitgesloten zijn van het SWIFT betalingssysteem en de reserves van de centrale bank van Rusland zijn effectief bevroren. In juni 2021, de laatste registratiedatum, had Rusland ongeveer 630 miljard dollar aan buitenlandse reserves; een groot deel daarvan bevindt zich waarschijnlijk nog steeds direct of indirect bij G10-banken/centrale banken. Reacties in termen van verdere Russische vergeldingsmaatregelen zijn nog niet bekend en de situatie blijft zeer onvoorspelbaar. De reeds opgelegde sancties zijn ingrijpend, vaak zelfs ongeëvenaard. Zij kunnen bovendien leiden tot onbedoelde marktreacties en moeten dus nauwlettend in de gaten worden gehouden.

De financiële markten nemen de situatie zeer ernstig, zoals blijkt uit de zeer volatiele marktbewegingen sinds de uitbraak van het militaire conflict. Aangezien Europa sterker blootgesteld is, zijn de bewegingen hier meer uitgesproken dan in de VS. Op dinsdag 1 maart doken de rendementen op zogenaamde veilige haveninstrumenten
- zoals 10-jaars Bunds - terug in het negatief (- 0,072%), als gevolg van de grootste dagdaling (21 basispunten (bp)) sinds de eurocrisis meer dan een decennium geleden. Een dag later, op woensdag, ging de rente op Bunds weer boven nul. Forse bewegingen werden waargenomen over het hele continent, met dalingen van de 10-jaars rente in het VK (28 bp), Frankrijk (24 bp) en Italië (31 bp).

Gevolgen voor aandelen, grondstoffen en de dollar

Aandelen daalden verder, met de grootste impact op cyclische sectoren aan beide zijden van de Atlantische Oceaan. De VIX index steeg naar 34, het hoogste niveau sinds januari 2021. De belangrijkste indexen in Rusland bleven woensdag gesloten, maar de certificaten die in Londen werden verhandeld wezen op verdere verliezen in de hoge dubbele cijfers voor Russische banken die getroffen zijn door uitsluiting van SWIFT.

De grondstoffenprijzen schoten verder omhoog naar nieuwe meerjarige recordhoogten en de Bloomberg Commodity Index kende zijn grootste stijging op één dag in 13 jaar tijd.

En ten slotte steeg de dollar naar zijn hoogste koers tegenover de euro sinds medio 2020.

De Europese economie bevindt zich in het oog van de storm, zowel door haar geografische nabijheid als haar structurele nadeel als de grootste energie-importeur van de wereld. De Amerikaanse economie wordt minder getroffen en lijkt zelfs te versnellen, zoals blijkt uit recente PMI-indicatoren. Gegevens uit China bevestigen dat de economie daar langzaam maar zeker uit het slop klimt. De gevolgen van het conflict op de wereldeconomie betreffen vooral tekorten in de grondstoffensector en zullen waarschijnlijk leiden tot hogere inflatiecijfers.

• Rusland is een van de drie grootste producenten van ruwe olie en een belangrijke leverancier voor Europa met een aandeel van 23% in september vorig jaar.
• Wat aardgas betreft, produceert Rusland ongeveer 17% van de totale mondiale productie en Europa importeert ongeveer 40% van haar aardgas uit Rusland.
• Het land is eveneens een belangrijke leverancier van thermische kolen aan Europa met een aandeel van 54% van de ingevoerde steenkool.
• Rusland is ten slotte een belangrijke producent van platinagroep-metalen met een aandeel van 44% van het palladium en 14% van het platina dat wereldwijd wordt gedolven. Bijna de gehele productie wordt geëxporteerd.

Rusland en Oekraïne zijn ook belangrijke spelers in de landbouwsector. In 2021 was Rusland goed voor 17% en Oekraïne voor 12% van de wereldwijde export. Oekraïne produceerde meer dan 16% van de maïs wereldwijd en is ook goed voor ongeveer 70% van de wereldwijde export van neongas, een essentiële input voor de chipindustrie. Een verstoring van de export zou het wereldwijde tekort aan chips verder verergeren.

Wat met de centrale banken?

De belangrijke en zelfs dominante posities van de twee landen bij de levering van bepaalde grondstoffen verklaren de recente prijsstijgingen in de sector. Zij zullen de druk op de inputkosten en inflatie verhogen én de besluitvorming van de centrale banken bemoeilijken. Het viel dan ook op dat, ondanks de stijgende grondstoffenprijzen, de markten uitgaan van een minder agressieve cyclus van renteverhogingen door de centrale banken dit jaar dan voorheen. Van de ECB werd minder dan een maand geleden nog een renteverhoging van 50 bp in december dit jaar verwacht. Die 50 bp zijn ondertussen geslonken tot 6 bp. Wat de Fed betreft is een renteverhoging van 25 bp in maart nu waarschijnlijker dan de 50 bp die tot voor kort werden verwacht. Op middellange termijn zullen de stijgende inflatieverwachtingen de rente op staatsobligaties waarschijnlijk wel opnieuw doen stijgen. Anders dan in eerdere crises verwachten wij dat de rol van staatsobligaties als veilige haveninstrument op de middellange termijn op de proef zal worden gesteld.

Wij houden vast aan onze visie dat het waarschijnlijk te vroeg is om op korte termijn nieuwe posities op te bouwen, gezien de aanhoudende onzekerheid en de hoge volatiliteit. Wij blijven de situatie op de voet volgen en houden u op de hoogte.

Is uw portefeuille nog aangepast aan de economische realiteit?

Bel onze experts van Talk & Invest op 078 153 154.

Maak een afspraak in uw Financial Center via 078 156 160 of online.