Inzetten op een duurzamere landbouw

Hoe we aan akkerbouw en veeteelt doen, heeft niet alleen een invloed op de kwaliteit van ons voedsel, maar ook op biodiversiteit, milieu en klimaat. Net zoals de aarde ons voedt, is het van belang ook haar op de juiste en natuurlijke wijze te voeden. De vzw Farming for Climate helpt daar een steentje aan bij te dragen.

De huidige akkerbouw- en veeteelttechnieken leveren vandaag veel hogere oogsten en rendementen op dan vroeger. Alleen hebben sommige van die technieken ook een keerzijde, waardoor de bodemkwaliteit achteruit gaat en de biodiversiteit in gevaar komt. Dat zijn twee fenomenen die zich ook bij ons voordoen.

De nood om in te grijpen is hoog: vandaag is landbouw mee verantwoordelijk voor de klimaatverandering, maar is ze tegelijk zelf het slachtoffer van die klimaatverandering. Enerzijds dragen landbouwactiviteiten op globale schaal bij tot bijna een kwart van de uitstoot van broeikasgassen. Anderzijds treffen hittegolven, droogtes en hevige stormen de landbouwsector fors, ook bij ons in België.

Een manier om die trend om te buigen is agro-ecologie, een benadering waarbij landbouw wordt ingebed in het plaatselijke ecosysteem en de natuur de kans krijgt om zich te herstellen. Bedrijven, particulieren en landbouwers hebben daarin elk een rol te spelen. Tussen die drie wil vzw Farming for Climate bruggen bouwen: voor bedrijven die werken aan een duurzame toekomst, landbouwers die op zoek zijn naar middelen om de stap naar agro-ecologie te zetten en particulieren die een impact beogen. De vzw haalt kapitaal op bij bedrijven en particulieren, en dat kapitaal helpt Belgische landbouwers bij de omschakeling van hun bedrijf richting agro-ecologie.

Agro-ecologie is aan landbouw doen mét de natuur, niet ertegen. Er worden technieken gebruikt die de druk op het milieu en op natuurlijke hulpbronnen verminderen, en tegelijk een duurzame productie mogelijk maken. Naast de ecologische en economische dimensie, is er ook een sociale dimensie.

• Herstel van biodiversiteit: agro-ecologie herintroduceert diversiteit in de landschappen, meer diversificatie in gewassen en stimuleert de aanleg van agro-ecologische habitats. Dit zijn zones die gevrijwaard blijven van meststoffen en bestrijdingsmiddelen en waar planten en dieren zich in optimale omstandigheden kunnen ontwikkelen en ecosystemen bouwen die essentieel zijn voor de landbouw. Het bodemleven wordt geregenereerd, insecten krijgen de kans zich te ontwikkelen, en vogels keren terug naar de velden en weiden.
• Duurzamere voeding: door respect voor de natuur, respect voor de mens en respect voor toekomstige generaties centraal te stellen in voedselsystemen, vormt agro-ecologie een alternatief voor intensieve en industriële landbouw, en beantwoordt ze aan de groeiende vraag van het publiek naar gezond, ethisch en lokaal voedsel. Agro-ecologie wil het gebruik van natuurlijke hulpbronnen en de bescherming van het milieu in evenwicht brengen met economische levensvatbaarheid, voedselzekerheid en sociaal welzijn.
• Verbetering van waterhuishouding: bij agro-ecologie wordt het gebruik van kunstmatige meststoffen sterk verminderd of zelfs geband ten voordele van het recycleren van groenafval, het composteren of het combineren van gewassen om de bodem te verrijken en te bemesten. Deze aanpak vermindert de waterverontreiniging aanzienlijk. Agro-ecologie stimuleert ook technieken die de bodem verrijken en tegen erosie beschermen, bijvoorbeeld door het gebruik van bodembedekkers die overmatige afvloeiing voorkomen. Dit alles maakt dus een goed beheer mogelijk door het regenwater in de bodem vast te houden en verbetert de zuiverheid en de kwaliteit van het water.
• Captatie van koolstof: bij agro-ecologie maken minder frequente bodembewerking, gediversifieerde vruchtwisseling, bodembedekkers, permanente en tijdelijke graslanden, alsook de aanplant van hagen en bomen op en rond de velden het mogelijk gemiddeld twee ton koolstof per hectare per jaar in de bodem te capteren. Ter vergelijking: de intensieve en industriële landbouw stoot gemiddeld één ton per hectare per jaar uit.

De vzw wil de schakel zijn tussen organisaties die bouwen aan een duurzame toekomst en landbouwers die op zoek zijn naar manieren om de overstap naar agro-ecologie te maken (of te versnellen). Dankzij de bedragen die bij bedrijven en particulieren worden ingezameld, verschaft de vzw de landbouwers extra middelen om de omschakeling te maken. Op korte termijn houdt de overgang naar agro-ecologie een risico en een investering in voor de landbouwers, en een potentieel verlies aan rentabiliteit aan het begin van de overgang. Deze investering wordt later beloond door een betere kwaliteit van de productie en lagere productiekosten.

Farming for Climate is een non-profitorganisatie en werd opgericht in 2019. 70% van de inkomsten gaan rechtstreeks naar investeringen van landbouwers en compensaties voor hun tijdelijke verliezen evenals naar ondersteuning en advies voor de landbouwers die omschakelen. De overige 30% gaat naar communicatie rond de ondersteunde transitieprojecten en data-inzameling over agro-ecologie om andere Belgische landbouwers te helpen in hun besluitvorming. Tegen 2030 wil Farming for Climate 40.000 hectare Belgische landbouwgrond omvormen tot agro-ecologie, en meer dan 1.000 landbouwbedrijven helpen en begeleiden in hun transitie.

In 2021 selecteerde Deutsche Bank vijf projecten die ze voor een periode van vijf jaar ondersteunt bij hun overgang. Na dit eerste succesvolle partnerschap wil Deutsche Bank Farming for Climate een extra zetje geven. Deutsche Bank verdeelt momenteel een groene belegging waarvan een deel van de distributiemarge naar Farming for Climate gaat.

Hierdoor kunnen Deutsche Bank en haar cliënten twee bijkomende projecten ondersteunen: