Geschreven door
Diego Jimenez-Albarracin Casado
Investment Officer Europe
- Het concept van slimme mobiliteit vraagt om een transformatie van de volledige transportstructuur.
- Kernbegrippen zijn onder andere elektromobiliteit, connectiviteit en gedeelde mobiliteit. Qua beleggingen zijn fabrikanten, leveranciers van onderdelen en aanbieders van infrastructuur en connectiviteit het overwegen waard.
- Slimme mobiliteit zal uiteenlopende gevolgen hebben voor een groot aantal belangrijke beleggingsthema's (en niet alleen voor 5G, AI en ESG in het algemeen).
01. Inleiding
De verstedelijking neemt almaar toe, waardoor ook problemen zoals luchtvervuiling en filevorming acuter worden. Traditionele auto's en vrachtwagens zijn grote vervuilers door de CO2, het fijn stof en de stikstof- en zwaveloxiden die ze uitstoten.
De bestaande transportsystemen veroorzaken echter ook nog andere problemen, die op hun beurt allemaal bijkomende economische kosten met zich meebrengen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie hebben files alleen al een impact van 2 tot 5% op het nationale bbp, het gevolg van de tijdverspilling, het extra brandstofverbruik en de hogere kosten van zakendoen die ze met zich meebrengen.
Transportsystemen moeten zich dus aanpassen. Dat is al zichtbaar in de wereldwijde automobielsector, waar bestaande bedrijfsmodellen op de proef worden gesteld door nieuwe technologieën en veranderende gewoontes en door de voorkeuren van de consument. Vandaag worden er al veel elektrische voertuigen verkocht, maar mogelijk zullen dat er nog vóór 2040 meer zijn dan het aantal voertuigen op fossiele brandstoffen. Het overheidsbeleid op het gebied van belastingen en subsidies zal hierbij een rol spelen.
Slimme mobiliteit gaat echter veel verder dan alleen de automobielsector. We kunnen het onderwerp ook analyseren door te kijken naar drie trends:
- elektromobiliteit (elektrisch aangedreven voertuigen)
- connectiviteit (met oplossingen zoals autonoom rijden)
- gedeelde mobiliteit
Die drie trends hebben niet alleen een grote invloed op heel wat andere sectoren, maar ook op hoe we in het algemeen leven.
Slimme mobiliteit bestaat niet uit één oplossing, maar is een complexe mix van producten, projecten en diensten. Enkele belangrijke principes van slimme mobiliteit zijn schone technologie, veiligheid, efficiëntie, integratie, betaalbaarheid, sociale voordelen en flexibiliteit.
02. Elektromobiliteit: drijfveren en voordelen
In zowat elke belangrijke ontwikkelde en opkomende markt krijgt de productie van elektrische voertuigen (EV's) de wind in de rug van het beleid en de regelgeving. Steeds meer regionale en nationale overheden hebben ambitieuze doelen om de CO2-uitstoot terug te dringen.
Ondertussen dalen de productiekosten van EV's sneller dan aanvankelijk verwacht. Zo kostte een batterij van een EV in 2010 nog 1.200 dollar per kilowattuur (kWh). In de automobielsector wordt vandaag voorspeld dat batterijen binnenkort geproduceerd zullen worden voor minder dan 100 dollar per kWh.
Ook het eenvoudigere ontwerp in vergelijking met traditionele auto's zal de productiekosten verlagen. Een EV heeft tot 10 keer minder bewegende onderdelen dan een traditionele auto, waardoor de montage in de fabriek sneller gaat en later onderhoud gemakkelijker is.
Een ander voordeel van elektromotoren is de energie-efficiëntie. Zo verbruikt een EV over een afstand van 100 km ongeveer een derde zoveel energie als een voertuig met een brandstofmotor. In de stad is de relatieve efficiëntie van EV's nog groter, omdat er minder snel gereden wordt en vaker geremd wordt.
De CO2-uitstoot tijdens de productie van zowel EV's als traditionele auto's is dan weer afhankelijk van de elektriciteitsmix van de betrokken fabrieken. In de meeste fabrieken bevat die mix nog fossiele brandstoffen zoals kolen en aardgas, maar in de toekomst zullen fabrieken die gebruikmaken van hernieuwbare energie een veel kleinere ecologische voetafdruk hebben. Tijdens de gebruiksfase hangt de ecologische voetafdruk van een EV af van de brandstofmix die gebruikt wordt om de elektriciteit op te wekken. Hoe hoger het aandeel fossiele brandstof, hoe groter de voetafdruk.
03. Connectiviteit: veel verschillende dimensies
Als alle weggebruikers en transportmiddelen in een stedelijke omgeving onderling verbonden worden, kunnen onze straten beter benut worden en krijgen verkeerscentra ongeziene mogelijkheden om het verkeer in goede banen te leiden. Softwareplatforms integreren nieuwe bronnen van 'floating car data', waaronder smartphones en geconnecteerde voertuigen, als aanvulling op of ter vervanging van traditionele gegevensbronnen zoals sensoren langs de weg.
Steden moeten ervoor zorgen dat hun technologische infrastructuur gelijke tred houdt met de eisen van het big data-tijdperk. Een robuust en geconnecteerd telecommunicatienetwerk is van cruciaal belang om de markt van de EV's (elektrische voertuigen) en AV's (autonome voertuigen) verder te doen groeien. EV's en AV's zijn maar één onderdeel van een grotere revolutie op het vlak van mobiliteit. Ze geven echter een concreet voorbeeld van hoe steden sensoren, het internet der dingen (Internet of Things - IoT) en big data zullen gebruiken om de levenskwaliteit te verbeteren en de negatieve impact op het milieu te verminderen.
De interactie tussen nieuwe voertuigen en externe objecten en infrastructuur zal de stedelijke mobiliteit helpen transformeren. Connectiviteit tussen of met voertuigen werkt in verschillende richtingen: voertuig naar voetganger, voertuig naar voertuig, voertuig naar apparaat, voertuig naar woning (voor extra stroombehoefte), voertuig naar netwerk, voertuig naar elektriciteitsnet (om opgeslagen elektriciteit terug te geven tijdens piekuren), voertuig naar infrastructuur (om meer te weten te komen over files, wegomstandigheden, parkeerplaatsen en andere informatie), enz.
De meest geavanceerde auto's hebben nu al meer dan 100 sensoren aan boord, die meerdere gigabytes aan gegevens per uur genereren. Uitgebreide gegevensverzameling en -analyse zal het verkeer vlotter laten verlopen en opstoppingen en ongevallen in de stad verminderen. De integratie van gegevens van een stadsnetwerk (bijvoorbeeld afkomstig van camera's op verkeerslichten) zal dan weer helpen om de verkeersstromen te optimaliseren.
De sector van de autonome voertuigen groeit dan ook exponentieel en volgens sommige voorspellingen zou de markt tegen 2027 een waarde kunnen hebben van meer dan 65 miljard dollar.
Er moeten echter nog tal van technologische, regelgevende en juridische hordes genomen worden alvorens autonome voertuigen het straatbeeld zullen bepalen.
In de 5G-pilootsteden in Europa wordt gekeken naar geconnecteerde mobiliteits- en transportsystemen en ook naar andere openbare infrastructuurdiensten zoals verlichting, gezondheidsinitiatieven en vermindering van de vervuiling. In de VS zullen de spectrumveilingen voor nieuwe frequentiebanden en de daaropvolgende uitrol van infrastructuur bevorderlijk zijn voor nieuwe mobiliteitstoepassingen en voor extra rugwind zorgen.
04. Gedeelde mobiliteit: enorm potentieel
Gedeelde transportsystemen omvatten onder andere autodelen, delen van tweewielers, carpoolen, realtime ritdelen, slugging (casual carpoolen), bussen en bestelwagens voor gemeenschappelijk vervoer, vraagafhankelijk vervoer, verschillende taxiprojecten en zelfs liften en de vele varianten ervan. De uitbreiding van deze en andere mobiliteitsoplossingen, waaronder stedelijke luchtmobiliteit, verandert de manier waarop we ons verplaatsen. Er is vandaag keuze uit verschillende kostenefficiënte en gebruiksvriendelijke alternatieven voor het bezit van een auto, en de mogelijkheden zullen de komende tien jaar alleen maar toenemen.
Volgens Bloomberg1 zouden de inkomsten van de wereldwijde automobielsector tegen 2030 bijna verdubbelen, tot 6.600 miljard dollar. Ongeveer de helft van die stijging kan komen van gedeelde mobiliteitsdiensten.
De vraag is wie het grootste deel van deze verwachte groei te pakken zal krijgen. Sommige autofabrikanten hebben zichzelf al gepositioneerd door hun eigen diensten te exploiteren (of door samen te werken met anderen).
Volgens McKinsey is de markt van de gedeelde mobiliteit in China, Europa en de Verenigde Staten (de drie grootste markten) nu al meer dan 60 miljard dollar waard2. In de toekomst kan de groei nog forser toenemen, naarmate robotaxi's en -shuttles gangbaarder worden en stedelijke luchtmobiliteit de pilootfase ontgroeit. Als dit momentum aanhoudt, verwacht het adviesbureau dat gedeelde mobiliteitsoplossingen tot 2030 met meer dan 20% per jaar zullen groeien.
Hoewel gedeelde mobiliteit een recente trend is, heeft deze ervoor gezorgd dat de voorkeuren van de consument snel verschoven zijn van 'een eigen auto' naar alternatieve vormen van vervoer. Het gaat met andere woorden om een uiterst disruptieve evolutie. Veel van de bijbehorende veranderingen zullen positief zijn. De groei van gedeelde mobiliteit zal nieuwe kansen creëren voor tal van bedrijven, waaronder autofabrikanten, leveranciers, technologiebedrijven en lucht- en ruimtevaartexperts.
05. Beleggingsbenaderingen
Er zijn verschillende manieren om het thema slimme mobiliteit te benaderen. Hieronder stellen we er vier voor:
Fabrikanten
- Fabrikanten van elektrische voertuigen
- Leveranciers van elektrische aandrijflijnen, elektromotoren, beeldsensoren en datatransmissie, onderdelen voor autonoom rijden
- Productieapparatuur en software voor simulatie en virtuele prototyping
Leveranciers van onderdelen
- Producenten van lithium-ionbatterijen, elektronica voor elektrische aandrijflijnen en batterijopladers, sensoren en actuatoren, efficiënte verlichting, lichte materialen
Infrastructuur
- Infrastructuur voor het elektriciteitsnet (backbone en distributienetwerk)
- Elektrische opladers, inclusief commerciële opladers en snellaadstations
- Energiebeheersystemen die elektrische voertuigen opladen met zelfgeproduceerde groene energie, voertuig-naar-netdiensten
Connectiviteit
- Software en elektronica voor digitale cockpits, infotainment en bestuurdersinformatie
- Connectiviteitsdiensten, communicatie tussen voertuigen
- Geavanceerde rijhulpsystemen (ADAS), waaronder systemen voor zelfrijdende en autonome voertuigen op basis van artificiële intelligentie (AI)
06. Conclusie
Alles bij elkaar genomen, zou slimme mobiliteit aanzienlijke beleggingskansen moeten bieden. Er zal fors geïnvesteerd moeten worden in het elektriciteits- en distributienet en in de uitrol van de laadinfrastructuur. Mogelijk zullen er sectoroverschrijdende allianties worden aangegaan (bijvoorbeeld tussen energiebedrijven, autofabrikanten, nutsbedrijven en aanbieders van netwerkdiensten) om de ondersteunde infrastructuur voor EV's te ontwikkelen.
Sommige bedrijven, zoals leveranciers van sensoren en connectiviteitsgerelateerde systemen, zullen erbij winnen, terwijl fabrikanten van onderdelen voor verbrandingsmotoren hun bedrijfsmodel zullen moeten herzien naarmate elektrische voertuigen verder hun intrede doen in de auto- en vrachtwagenmarkt.
Om een idee te krijgen van de volledige impact van slimme mobiliteit, moeten we echter ook kijken naar de impact van gedeelde mobiliteit en voertuigconnectiviteit op aspecten zoals rij- en parkeeromstandigheden, reistijden, stress en aantal ongevallen. Wat dat laatste betreft, zien we dankzij de invoering van veiligheidsvoorzieningen en -systemen al duidelijke verbeteringen.
Er is nog veel discussie over welke invloed stadsplanning zal ondervinden van slimme mobiliteit. Mogelijk zou de verkeerdrukte in de stad kunnen afnemen en daarmee ook de behoefte aan meerdere rijstroken. De bespaarde ruimte zou dan gebruikt kunnen worden voor bijvoorbeeld woningen of groene zones.
Daarentegen zou de vraag naar voertuigen net kunnen toenemen door het gebruiksgemak, de lagere kostprijs, het comfort en de efficiëntie van een geautomatiseerde wereld. Dat zou dan mogelijk gecompenseerd moeten worden via hogere kosten voor verplaatsingen en leveringen op piekmomenten.
Een ander effect zal wellicht zijn dat de vraag naar kobalt en lithium voor de productie van batterijen behoorlijk zal stijgen.
Al met al zal slimme mobiliteit gevolgen hebben voor veel van onze andere belangrijke beleggingsthema's, zoals de snelle uitrol van 5G, verantwoord bronnenbeheer of 'resource stewardship’, artificiële intelligentie, cyberbeveiliging, de blauwe economie (via het winnen van mineralen) en ESG in het algemeen.
Beleggen in de mobiliteit van de toekomst?
1 Bron: Bloomberg (2021): Nicholas Albanese: ‘China Ramps Up its Autonomous Vehicle Development?’ https://www.bloomberg.com/news/newsletters/2021-05-04/hyperdrive-daily-china-ramps-up-its-autonomous-vehicle-development
2 Bron: McKinsey (2021). Kersten Heineke, Timo Möller, AsutoshPadhi, Dennis Schwedhelm, and Andreas Tschiesner: The irresistible momentum behind clean, electric, connected mobility: Four key trends. April, 2021
3 De term 'fonds' is de gebruikelijke benaming voor een Instelling voor Collectieve Beleggingen (ICB), die kan bestaan onder het statuut van een ICBE (UCITS) of een AICB (niet-UCITS), en die diverse rechtsvormen kan aannemen (bevek, GBF enz.). Een ICB kan compartimenten bevatten. De fondsen zijn onderhevig aan risico’s. Ze kunnen zowel stijgen als dalen en mogelijk krijgen beleggers het bedrag van hun belegging niet terug.