Het Amerikaanse schuldplafond: de deadline nadert

Het schuldplafond stelt een wettelijke grens aan de hoeveelheid geld die de VS via de markt voor schatkistpapier kunnen lenen om hun uitgaven te financieren. De kwestie van het groeiende begrotingstekort is een terugkerend thema en aangezien de VS de grootste economie ter wereld is, is het niet verrassend dat het om aanzienlijke bedragen gaat. Sinds 1960 is het schuldplafond 78 keer verhoogd, voor het laatst in december 2021 tot 31.400 miljard dollar.

De aandacht van beleggers wereldwijd is volop gericht op het Witte Huis en het Congres. Zij moeten namelijk een deal vinden om het huidige schuldplafond te verhogen, om te voorkomen dat de Amerikaanse overheid in gebreke blijft. Gezien het belang van de Amerikaanse dollar en de wereldwijde vraag naar Amerikaans schatkistpapier, zouden de gevolgen van een dergelijke wanbetaling uiterst negatief zijn voor de Amerikaanse economie en een bredere financiële crisis kunnen veroorzaken.

Terwijl de Republikeinen in het Huis op 26 april nipt de ’Limit Save Grow Act’ goedkeurden, die bijna 4.800 miljard dollar aan maatregelen ter vermindering van het overheidstekort combineert met een verhoging van het schuldplafond tot volgend jaar, zijn de Democraten in de Senaat van plan het wetsvoorstel van de Republikeinen te negeren, omdat zij een verhoging van het plafond zonder bijkomende voorwaarden willen. De belangrijkste elementen van het voorstel van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden werpen een licht op de grote bezuinigingen waarover in de toekomst kan worden onderhandeld.

Als het schuldplafond ongewijzigd blijft, bestaat er een aanzienlijk risico dat de liquide middelen en buitengewone maatregelen waarop het Amerikaanse ministerie van Financiën momenteel vertrouwt om aan zijn uitgavenbehoeften te voldoen, in de eerste twee weken van juni uitgeput zullen zijn. Zodra deze termijn, ook bekend als de ’X-datum’, is bereikt, moet de regering ofwel de betalingen voor bepaalde activiteiten uitstellen, ofwel haar schuld niet betalen, of beide. Als de kasmiddelen en buitengewone maatregelen van het Amerikaanse ministerie van Financiën echter voldoende blijken om de overheid tot 15 juni te financieren, zal de overheid volgens schattingen van het Congressional Budget Office (CBO) met de verwachte belastinginkomsten per kwartaal en met aanvullende buitengewone maatregelen haar activiteiten waarschijnlijk tot ten minste eind juli kunnen blijven financieren.

Na een moeizame start van de onderhandelingen, waaruit bleek hoe groot de kloof tussen beide partijen nog steeds is, lijkt de situatie zich momenteel in een gunstigere richting te ontwikkelen. President Biden kondigde aan dat er een consensus was tussen de leiders van het congres "dat een wanbetaling van de schuld geen optie is" en zei: " ik denk dat er bij hen en bij ons de wil bestaat om tot een akkoord te komen. Ik denk dat we er wel komen...". Huisvoorzitter Kevin MCarthy zei op zijn beurt: "De toon was beter dan bij alle vorige gesprekken ... we hadden een productieve discussie. Maar we hebben nog geen akkoord." Op het moment van schrijven zetten de twee partijen hun besprekingen voort en zullen zij proberen munt te slaan uit de positievere dynamiek van de afgelopen dagen.

De aard van de onderhandelingen, vooral in een land dat zo politiek verdeeld is als de Verenigde Staten, zorgt er echter voor dat er onzekerheid blijft bestaan over het bereiken van een akkoord, zelfs als een akkoord zowel door het Huis van Afgevaardigden als door de Senaat wordt goedgekeurd. Daardoor zullen er de komende dagen waarschijnlijk meer plotwendingen komen naarmate de Amerikaanse regering dichter bij de inmiddels beruchte 'X-datum' komt.

In de recente geschiedenis is de VS al een aantal keren bijna in gebreke gebleven. De gebeurtenissen van 1996, 2011 en 2013 zijn deels vergelijkbaar met de huidige situatie rond het schuldplafond, hoewel er twee verschillende uitkomsten zijn. De resoluties van 1996 en 2013 vonden plaats tijdens stijgende aandelenmarkten. Na een pauze als gevolg van de onzekerheid over het schuldplafond, hervatten de markten na de resolutie bovendien een stijgende trend. 2011 werd daarentegen gekenmerkt door moeilijkere marktomstandigheden en door grote politieke onzekerheid na de wereldwijde financiële crisis. Aandelen daalden vóór de resolutie en bleven dalen na de resolutie en de verlaging van de Amerikaanse overheidsrating van AAA naar AA+ door Standard & Poor's.

In het algemeen kunnen de spanningen rond het schuldplafond de markt voor Treasuries via verschillende kanalen beïnvloeden. Terwijl het effect op de groei en de begrotingsdiscipline (door de verwachte bezuinigingen) en het effect op het sentiment en de vlucht naar kwaliteit (door de verwachte lagere risicobereidheid op de markten) positief zouden moeten zijn voor Amerikaanse Treasuries, is het risico van gedwongen verkopen van Treasuries in geval van een verlaging van de Amerikaanse overheidsrating een negatief element.

Ondanks hun tegengestelde standpunten zullen zowel de Democraten als de Republikeinen geneigd zijn een oplossing te vinden. Uit peilingen blijkt immers dat bij een grote economische ontwrichting de kiezers beide partijen de schuld geven. Vandaag lijken verschillende scenario's mogelijk. Een kortetermijnfinanciering van de overheid met een verlenging van het schuldplafond tot 30 september of een verhoging van het schuldplafond met een uitgavenplafond voor twee jaar - of een combinatie van deze twee oplossingen - lijken de meest waarschijnlijke opties. Een andere mogelijke, maar veel minder waarschijnlijke, onderhandelde oplossing zou een verhoging/verlenging van het schuldplafond zijn, zoals voorgesteld in de Republikeinse ’Limit Save Grow Act’ die onlangs door het Huis van Afgevaardigden is goedgekeurd.

Als de onderhandelingen mislukken en de ’X-datum’ wordt overschreden, zijn er opnieuw verschillende uitkomsten mogelijk. Eén optie die is besproken, is de prioritisering van Amerikaans schatkistpapier boven andere uitgaven. Hoewel dit technisch haalbaar is, ligt de belissing in handen van de president en de minister van Financiën maar dat zou aanzienlijke politieke kosten met zich meebrengen. Ook de economische schade zou substantieel zijn, omdat een belangrijk deel van de consumptie in de Amerikaanse economie tot stilstand zou komen. Voorts kan worden aangenomen dat, indien het Amerikaanse ministerie van Financiën een betaling misloopt, de vervallen maar niet terugbetaalde effecten in het vereffeningssysteem van de Fed, Fedwire, kunnen blijven circuleren en dat de Fed deze effecten - met tegenzin - als onderpand zal aanvaarden om de goede werking van de financiële markten te waarborgen.

Ten slotte zou de regering enkele ongekende unilaterale acties kunnen overwegen, zoals het inroepen van het 14e Amendement van de Amerikaanse Grondwet, waarin staat dat de federale schuld "niet ter discussie zal worden gesteld" en waardoor de president in theorie de terugbetaling van schulden kan bevelen ongeacht het schuldplafond. Bezorgdheid over de stabiliteit van de economie en de financiële markten zou, indien dergelijke opties serieus worden onderzocht, echter de nodige druk genereren voor het Congres om het schuldplafond tijdig te verhogen.

Kortom, wij verwachten niet dat het Amerikaanse ministerie van Financiën zijn verplichtingen niet zal nakomen, hetgeen een ongeziene gebeurtenis in de recente Amerikaanse geschiedenis zou betekenen. Sinds 1960 is het Congres er altijd in geslaagd om vóór de ’X-datum’ een overeenstemming te bereiken over nieuwe wetgeving inzake het schuldplafond.

Hoewel het verstandig zou zijn om eerder vroeger dan later te handelen, draagt het gekonkel van beide partijen, die beide geloven dat de ander eerst een compromis zal sluiten om een catastrofe te voorkomen, bij tot een verhoogde marktvolatiliteit en zou het de wereldeconomie op onbekend terrein kunnen brengen. Hoewel het niet ons basisscenario is, zou een wanbetaling, of zelfs het legitieme risico daarop, aanzienlijke negatieve gevolgen hebben voor de financiële markten. Aandelen hebben zich tot dusver goed gehouden - de S&P 500 Index is dit jaar bijvoorbeeld met meer dan 9% gestegen - maar er zijn eerste tekenen dat beleggers voorzichtiger worden naarmate de deadline nadert. Op het moment van schrijven lijkt er licht aan het eind van deze politieke tunnel te zijn en groeit het optimisme dat een akkoord kan worden bereikt. Gezien de onvoorspelbare aard van de politiek is het echter pas wanneer een nieuw akkoord op het bureau van president Biden ligt om te worden ondertekend, dat beleggers eindelijk opgelucht adem kunnen halen.

Is uw portefeuille nog aangepast aan de economische realiteit?