Artikel verschenen in De Tijd op 13 juli 2021.
- ESG-fondsen zijn vaak de eerste keuze voor wie duurzaam wil beleggen.
- De prestaties doen niet onder voor die van klassieke fondsen.
- Het aanbod is fors gegroeid. Nog sterker is de groei van ESG-trackers.
Voor wie duurzaam wil beleggen en minder beslagen is in financiële analyse zijn ESG-fondsen vaak de eerste keuze. Ook hier heerst de tweespalt tussen actief beheerde fondsen en de in opmars zijnde ESG-trackers.
Als Belgen duurzaam willen beleggen, genieten investeringsfondsen ruim de voorkeur, kwam naar voren in een recent internationaal onderzoek van Deutsche Bank. Zeven Belgen op de tien verkiezen fondsen boven individuele aandelen of trackers. Dat heeft vooral met kennis en vertrouwen te maken. Vrijwel alle fondsenhuizen hebben een afdeling die zich specifiek met ESG-beleggen - environmental, social en governance - bezighoudt. Die beheerders koppelen duurzaamheidscriteria aan hun financiële analyse, wat het analyseproces een stuk complexer maakt.
‘Duurzaam beleggen vergt heel wat voorbereidend werk in onderzoek, analyse en selectie. Een fondsenbeheerder beschikt over tools die een individuele belegger niet heeft. Een ESG-fonds biedt daarom een soort van zekerheid’, zegt Wim D’Haese, hoofdstrateeg bij Deutsche Bank in Brussel.
Het aantal beschikbare duurzame fondsen neemt ook toe. Ruim een kwart van de beleggingsfondsen op de Belgische markt vertoont duurzaamheidskenmerken, blijkt uit een recent onderzoek van de beurswaakhond FSMA.
Zijn alle ESG-fondsen even sterk gericht op duurzaamheid?
Nee, er zijn gradaties in duurzaamheid. De eerste stap bestaat doorgaans uit het wegfilteren van bepaalde sectoren of activiteiten (wapens, tabak, steenkool, kinderarbeid...). Als bedrijven bereid zijn een inspanning te doen om bijvoorbeeld hun CO₂-uitstoot te verminderen, staan we een stap verder. Nog beter scoren ondernemingen die een bepaalde impact willen hebben en willen bijdragen tot het realiseren van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (SDG’s).
Om meer klaarheid te brengen greep Europa in. Sinds 10 maart is de Europese verordening inzake informatieverschaffing over duurzaamheid in de financiële dienstensector (SFDR) van kracht. Die deelt fondsen in drie categorieën in: die met een duurzame doelstelling vallen onder artikel 9 en die met duurzaamheidskenmerken onder artikel 8. Alle overige fondsen behoren tot de derde categorie.
‘De SFDR zegt hoe over zo’n beleggingsproduct gecommuniceerd moet worden. Een label biedt een kwaliteitsgarantie: het kijkt ook hoe het duurzaamheidsbeleid in de praktijk wordt gebracht’, zegt Tom Van den Berghe, specialist duurzaam bankieren bij Febelfin.
Presteren ESG-fondsen even goed als gewone fondsen?
‘Ja’, zegt D’Haese. Lange tijd leefde de overtuiging dat wie duurzaam belegde rendement moest opgeven. Diverse studies weerleggen dat. DWS, de vermogensbeheerder van Deutsche Bank, lichtte ruim 2.000 studies door die het verband tussen ESG en de financiële prestaties van bedrijven onderzochten. In 92 procent van de gevallen stelde hij een positieve of neutrale relatie vast. Sceptici wijzen erop dat onduidelijk is of ESG of een andere achterliggende reden daar verantwoordelijk voor is, terwijl geen eenduidige definitie van duurzaamheid bestaat.
Bieden ESG-trackers een alternatief voor ESG-fondsen?
Net als bij klassieke fondsen speelt de tegenstelling tussen duurzame fondsen die actief beheerd worden en goedkopere ‘sustainable trackers’ of ESG-trackers. Voor Léa Dunand-Chatellet, die verantwoordelijk is voor het duurzaamheidsbeleid bij de Franse vermogensbeheerder DNCA, is bij die laatste sprake van een contradictio in terminis. ‘Hoe kan je rechtvaardigen dat je een duurzaam product maakt als er geen actief beheer bij komt kijken?‘
“ Hoe kan je rechtvaardigen dat je een duurzaam product maakt als er geen actief beheer bij komt kijken? “
Léa Dunand-Chatellet, Verantwoordelijke duurzaamheid bij de vermogensbeheerder DNCA
Toch kennen duurzame trackers een sterke opgang. ‘Ze groeien veel sneller dan de niet-ESG-varianten’, zegt Charles Symons, commercieel verantwoordelijke voor België en Luxemburg bij de vermogensbeheerder BlackRock. Vooral de lagere kosten spelen daarbij een rol.
In welke mate ben je als belegger zeker dat je met een ESG-tracker echt duurzaam belegt?
‘Dat is afhankelijk van de benchmark’, zegt Symons. Bij het maken van zo’n benchmark zijn gradaties in duurzaamheid mogelijk. Je begint met een hoofdindex waaruit je een aantal bedrijfssectoren filtert. In een volgende stap moeten de weerhouden bedrijven ook verbetering nastreven, bijvoorbeeld 30 procent minder uitstoot of geen sociale uitbuiting. Een derde categorie ESG-trackers beperkt zich tot de beste 25 of 50 bedrijven per sector. Een vierde neemt alleen bedrijven op die ‘een voor beleggers meetbare impact hebben’.
De duurzame benchmark wordt opgesteld door indexmakers als MSCI, vaak op vraag en op maat van een vermogensbeheerder. De data daarvoor nodig zijn meer en meer beschikbaar en ook almaar meer gestructureerd. Beursgenoteerde bedrijven moeten duurzaamheidsdata vrijgeven. iShares, de ETF-divisie van BlackRock, koopt de benchmark aan en weerspiegelt die in zijn tracker.
‘Daar blijft het niet bij’, zegt Symons. ‘We dagen de bedrijven ook uit, bijvoorbeeld als ze foute keuzes maken. We voeren een heel actief aandeelhoudersbeleid.’ Een actief beheerd ESG-fonds kan ‘stemmen met zijn voeten’ (uit het bedrijf stappen, red.) , maar een passief fonds niet. ‘We zijn dan de luis in de pels. We hebben al heel wat zaken gedaan gekregen bij bedrijven waar actieve fondsenbeheerders waren uitgestapt.’
Koen Lambrecht
Copyright © 2021 Mediafin S.A. All rights reserved
